Vrijheid ...

 

Vrijheid, we hebben er onze mond van vol deze tijd, maar wat is vrijheid dan precies en hoe werkt dat dan?

Vrijheid betekent letterlijk "zonder beperkingen". Je zou het zomaar kunnen vertalen als op ieder moment kunnen doen, denken of zeggen wat je op dat moment te binnen schiet. Als ik nu pizza wil eten, dan bestel ik die en eet ik pizza.

Toch zijn er allerlei beperkingen; fysieke beperkingen zoals het in bezit zijn van een pizza, maar ook de financiële middelen om een pizza te kopen (of de ingrediënten om hem te maken). Deze beperkingen worden over het algemeen wel geaccepteerd. Als je niet de beschikking hebt over een fiets, is het lastig om te gaan fietsen als je daar zin in hebt. (Hier moet ik overigens wel voorzichtig zijn, want mensen die op de armoedegrens leven en hierdoor ernstig worden beperkt zullen dit wel degelijk als een gebrek aan vrijheid ervaren).

Het wordt wat lastiger als je met iets dat je doet of zegt een ander betrekt. Ik wil graag met iemand dansen, maar die heeft er nu even geen zin in. Hmmm, ben ik dan beperkt in mijn vrijheid? Of ik wil graag naar muziek luisteren, en daarbij de beat voelen, lekker opgaan in de muziek, maar dan hebben mijn buren ook "plezier" van mijn muziek. Om allerlei goede redenen kan dat voor hen op dit moment niet zo goed uitkomen. Ben ik nu beperkt in mijn vrijheid?

Door een goede relatie te onderhouden met de buren en rekening met elkaar te houden is ook deze situatie acceptabel en wordt het nog steeds niet gezien als vrijheid beperkend. (Excessen daargelaten).

Maar nu komen we in een situatie waar mensen bij betrokken worden die geen relatie hebben; Stel ik ben fan van een voetbalclub en die willen graag een groot nieuw stadion bouwen in de stad. Maar dicht bij de locatie die is voorzien, staan huizen en deze mensen zijn erg gesteld op hun rust en privacy. Zodra daar een stadion staat vrezen ze dat zeker ieder 2 weken wanneer er wordt thuis gespeeld, veel auto's in de wijk worden geparkeerd en er supporters van beide teams door de wijk zullen wandelen. Afhankelijk van wie de winnaar (of verliezer) van de wedstrijd is, kan dat ook nogal eens wat overlast veroorzaken.

Omdat het hier grotere groepen betreft met duidelijk verschillend belangen zal het lastig zijn om er samen uit te komen. Nu komen we er eigenlijk niet meer onderuit om afspraken te gaan maken, om zo iedereen een zeker mate van vrijheid te kunnen garanderen. Ik schrijf hier "zeker mate" om het van de andere kant ook duidelijk is dat het hier ook beperkingen in vrijheid betreft. Er zal worden geprobeerd om de supporters niet in de woonwijken te laten rondlopen en er zullen regels zijn over de maximaal toelaatbare geluidsoverlast (immers een stadion kun je ook gebruiken voor events). Feitelijk zullen de bewoners van de wijk enige overlast moeten accepteren en daarnaast zal de voetbalclub (en de eigenaar van het stadion) enige beperkingen moeten accepteren ten aanzien van het gebruik.

Dit soort problemen wordt opgelost door er voor te zorgen dat de verschillende groepen zijn vertegenwoordigd in een overleg. In dit overleg worden de verschillende standpunten en de voor en tegens besproken en worden de regels bepaald. En ja, dit is de gemeenteraad, of het kabinet of welke andere vorm we in Nederland dan ook hebben gekozen om samen te kunnen leven.

Het idee er achter is wel dat er een oplossing komt die voor de hele verzameling van groepen optimaal is. Is betekent niet dat de oplossing op individueel niveau optimaal is. In het voorgaande voorbeeld kan het zomaar gebeuren dat er een stadion wordt gebouwd en dat de buurman van dat stadion een enorme afkeer heeft van voetbal en events in het algemeen.. Tja, als alle belangen dan zijn afgewogen en het besluit is genomen, heeft deze buurman gewoon heel erg veel pech en wordt zijn persoonlijke situatie achtergesteld aan het algemeen belang.

Nu dan de ultieme situatie waarin we ons nu bevinden: er is een pandemie gaande, en hoe gaan we hier mee om? Hoe gaan we nu afspraken maken die voor alle groepen acceptabel zijn? Hoe gaan we om met offers die worden gevraagd? Of eigenlijk beperkingen op de vrijheid zoals we die de periode voorafgaand aan de pandemie kenden. En als we ons persoonlijk voelen beperkt in onze vrijheid, kunnen we dat dan accepteren omdat het in het algemene belang is? En is er een vertegenwoordiging waar dit soort afspraken kunnen worden gemaakt.

Ik laat mezelf niet verleiden tot het formuleren van een mening hierin ...

Eén ding wil ik wel meegeven: "Jouw vrijheid eindigt, waar die van een ander begint."